$149.070
3 cuotas sin interés de $49.690
Ver más detalles
Nuestros locales
Descripción

Edgardo Alberto Donna
Derecho Penal. Parte Especial. TOMO 3. Enc
Rubinzal Culzoni

Páginas: 736
Formato: 23 x16
Peso: 1.19 kgs.
ISBN: 9789873012884

Índice

ÍNDICE SUMARIO Prólogo a la tercera edición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Prólogo a la segunda edición. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Prólogo a la primera edición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 I. El concepto de Estado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 1. Concepto de Estado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 II. El funcionario público . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 1. El estado actual del problema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 III. La lucha contra la corrupción en el ámbito internacional . . . . . . . 26 IV. El bien jurídico protegido. La dificultad de un concepto único que abarque todos los tipos penales. La administración pública . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 1. El bien jurídico en la teoría italiana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 2. El bien jurídico en la teoría española. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3. La doctrina alemana y el bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 4. El bien jurídico en la doctrina argentina . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 5. Síntesis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 V. Sujeto activo. El autor en los delitos contra la administración pública . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 2. Los delitos de deber y la Ley de Ética en el Ejercicio de la Función Pública . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 3. Los delitos de infracción de deber y la Ley de Ética en el Ejercicio de la Función Pública (ley 25.188). . . . . . . . . . 45 711 4. El concepto de funcionario público . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 a) Planteo del problema. La teoría administrativista . . . . . . . . 48 b) La posición liberal del Estado de Derecho, ínsita en la Constitución Nacional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 c) A modo de síntesis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 5. Análisis dogmático del término funcionario. . . . . . . . . . . . . . 53 VI. La función pública . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 VII. La persona jurídica y los delitos en contra de la administración pública . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 1. La responsabilidad penal y empresa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 2. La autoría de la empresa hacia el exterior de sus órganos, desde la imputación objetiva. Los problemas de autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 a) Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 b) El problema de la teoría del dominio del hecho y la empresa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 c) La responsabilidad por dominio de organización . . . . . . . . 76 VIII. La responsabilidad de las llamadas personas jurídicas o empresa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 2. Problemas de la responsabilidad en el ámbito de la regulación civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 3. El fundamento de la responsabilidad penal de las personas jurídicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 IX. La Compliance o cumplimiento normativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1. La norma de la ley 27.401 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 2. Análisis conceptual. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 3. Conceptos básicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 4. La regulación o autorregulación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 5. Los límites de la compliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 a) Límites fácticos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 b) Límites jurídicos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 6. Síntesis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 X. La ley 27.401 y sus reglas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 XI. El actuar en nombre de otro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 1. El Código Penal alemán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 2. La reforma de la ley 27.401 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 712 XII. La reforma penal y los delitos que puede cometer la empresa en el sistema legal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 XIII. Problemas procesales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 2. El derecho a no incriminarse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 3. Notificaciones y rebeldía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 4. Medidas cautelares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 XIV. Las consecuencias jurídicas del delito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 2. La ley habla de la reincidencia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 XV. Otros problemas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 XVI. Anexo. Responsabilidad penal. Ley 27.401. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 CAPÍTULO I ATENTADO Y RESISTENCIA A LA AUTORIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 I. Antecedentes de ambos tipos penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 II. Semejanzas y divergencias entre ambas figuras . . . . . . . . . . . . . . . 141 III. Atentado a la autoridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 1. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 a.1) Fuerza. Intimidación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 c) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 d) Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 e) Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 f) La tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 g) Problemas de competencia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 3. Agravantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 a) Mano armada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 a.1) Causa de la agravante. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 a.2) La acción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 713 b) Reunión de más de tres personas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 b.1) Motivos de la agravante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 b.2) La acción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 c) Funcionario público como autor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 d) Poner manos en la autoridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 IV. Resistencia y desobediencia a la autoridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 1. Resistencia a la autoridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 a) Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 b) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 b.1) Acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 b.2) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 b.2.1) Sujeto activo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 b.2.2) Sujeto pasivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 c) El ejercicio legítimo de las funciones y el derecho a resistencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 c.1) Breve análisis histórico y comparativo de las soluciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 c.2) Síntesis y recapitulación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 d) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 d.1) El error de tipo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 d.2) El dolo en relación al elemento normativo legítimo ejercicio de las funciones. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 e) Atribuibilidad. Error de prohibición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 f) Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 g) Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 2. Desobediencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 a) Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 b) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 b.1) Acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 b.1.1) Carácter del delito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 b.1.2) Elementos del tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . 194 b.1.3) El destinatario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 b.2) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 c) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 d) Atribuibilidad. Error de prohibición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 714 e) Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 f) La jurisprudencia y el delito de desobediencia . . . . . . . . . . 200 V. La equiparación del particular al funcionario . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 2. Análisis de la disposición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 a) El elemento del tipo objetivo aprehender y sus implicancias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 b) El elemento del tipo objetivo delincuente . . . . . . . . . . . . 209 c) El elemento del tipo objetivo flagrante delito . . . . . . . . . 209 VI. Atentados leves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 VII. Perturbación al ejercicio de funciones públicas. . . . . . . . . . . . . . . . 212 1. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 4. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 5. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 VIII. Impedimento o estorbo de un acto funcional . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 1. Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 4. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 5. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 IX. Violación de fueros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 2. Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 3. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 c) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 d) Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 e) Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 715 X. Incumplimiento de deberes procesales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 2. Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 3. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 b) Deber de concurrencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 c) Excepciones al deber de comparecer o concurrir . . . . . . . . 229 d) Prohibición de declarar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 e) El elemento normativo del tipo objetivo citación legal y sus implicancias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 4. Sujetos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 5. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 6. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 7. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 CAPÍTULO II FALSA DENUNCIA I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 II. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 b) Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 3. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 4. Concurso de delitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 a) Delitos contra el honor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 b) Delitos contra la propiedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 CAPÍTULO III USURPACIÓN DE AUTORIDAD, TÍTULOS U HONORES I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 II. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 716 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 a) Acciones típicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 a.1) Asunción y ejercicio arbitrario de funciones públicas (inc. 1º). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 a.2) Continuación arbitraria en el ejercicio del cargo (inc. 2º) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 a.3) Ejercicio de funciones correspondientes a otro cargo (inc. 3º). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 IV. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 Usurpación de grados, títulos y honores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 II. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 a) Acciones típicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 a.1) Llevar públicamente insignias o distintivos de un cargo que no se ejerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 a.2) Arrogarse grados académicos, títulos profesionales u honores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 IV. Sujetos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 V. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 VI. Concurso de delitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 1. Con la usurpación de autoridad, títulos u honores (art. 246, Cód. Pen.). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 2. Con el ejercicio ilegal de la medicina (art. 208, Cód. Pen.). . . . 267 CAPÍTULO IV ABUSO DE AUTORIDAD Y VIOLACIÓN DE LOS DEBERES DE LOS FUNCIONARIOS PÚBLICOS I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 717 El delito de abuso de autoridad e incumplimiento de los deberes de funcionario público . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 I. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 II. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 III. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 IV. Atribuibilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 VI. La reforma de la ley 25.890 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 2. La actividad ganadera y el artículo 248 bis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 3. Bien jurídico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 4. Tipicidad objetiva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 5. Tipicidad subjetiva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 6. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Omisión de deberes del oficio artículo 249 . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 I. Aspectos generales. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 II. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 III. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 IV. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 V. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 VI. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 VII. Diferencia con el abuso de autoridad omisivo previsto por el artículo 248 del Código Penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Denegación de auxilio artículo 250 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 I. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 718 III. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 Requerimiento indebido de la fuerza pública artículo 251 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 I. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 III. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Abandono de destino artículo 252 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 I. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 a) La acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 3. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 Proposición, nombramiento y aceptación ilegal de cargo público artículo 253 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 I. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 b) Sujeto activo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 3. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 CAPÍTULO V VIOLACIÓN DE SELLOS Y DOCUMENTOS Violación de sellos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 719 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 III. Tipicidad. La figura dolosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 b) Sujeto activo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 V. La figura culposa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 Violación de prueba, registros y documentos . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 III. Tipicidad. La figura dolosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 a) Acciones típicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 b) Sujeto activo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 V. Concurso con otros tipos penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 VI. La figura culposa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 CAPÍTULO VI EL COHECHO I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 II. El bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 III. El tipo penal del cohecho pasivo (art. 256, Cód. Pen.) . . . . . . . . . 326 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 2. El tipo penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 a) El tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 a.1) Las conductas descriptas por la ley. . . . . . . . . . . . . . . 328 a.2) La dádiva y su valor económico . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 a.3) La proporcionalidad de la dádiva . . . . . . . . . . . . . . . . 333 a.4) La promesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 a.5) La persona interpuesta. Problemas de autoría. . . . . . . 334 720 a.6) Los hechos a realizar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 a.7) La competencia del autor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337 b) El tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 3. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 4. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 5. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 6. Concurso con otros delitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 7. El proyecto de ley de 1999. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 El tráfico de influencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 I. La influencia del cargo del antiguo artículo 256 . . . . . . . . . . . . . . 343 II. El llamado tráfico de influencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 1. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 4. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 5. Problemas de concurso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 6. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 III. Agravante del tráfico de influencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348 Cohecho agravado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 I. Antecedentes del tipo penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 III. Tipo agravado o tipo autónomo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 IV. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 V. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 VI. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 VII. Relación con otros tipos penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 Cohecho activo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 III. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 1. El cohecho activo y su relación con el cohecho pasivo. . . . . . 359 2. Comportamientos típicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360 IV. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 V. Agravantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 VI. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 721 VII. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 VIII. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 Soborno transnacional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 III. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 IV. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 V. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 VI. Culpabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 VII. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 VIII. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 IX. Sujeto pasivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 Admisión y ofrecimiento de dádivas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 II. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 III. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376 IV. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 V. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 VI. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 VII. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 VIII. Colofón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 Presentación u ofrecimiento de dádivas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 I. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 II. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 III. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 IV. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 CAPÍTULO VII MALVERSACIÓN DE CAUDALES PÚBLICOS Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 Malversación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 722 II. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 1. Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 2. Caudales o efectos públicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 a) Administración por el autor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 b) Carácter de los caudales y efectos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 c) El destino de los caudales y efectos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 3. Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 III. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 IV. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 Malversación agravada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 I. El daño o entorpecimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 II. El dolo y el resultado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Peculado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 I. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 II. Antecedentes legislativos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 III. Peculado de caudales o efectos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398 1. El problema de los fondos reservados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 2. El tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 a) Administración, percepción y custodia . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 b) Alcance del término sustracción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 4. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 Peculado de trabajos y servicios. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 a) Trabajos o servicios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 b) El pago por la administración pública . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 a) Peculado de bienes y servicios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422 V. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 723 Malversación imprudente. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 V. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Malversación de bienes equiparados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 I. Antecedentes legislativos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 IV. Atribuibilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 VI. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436 Demora injustificada de pago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 IV. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 VI. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 Negativa a entregar bienes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 a) Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 b) Cantidad o efecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 724 IV. Atribuibilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 V. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445 CAPÍTULO VIII NEGOCIACIONES INCOMPATIBLES CON EL EJERCICIO DE FUNCIONES PÚBLICAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 I. Antecedentes legislativos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 III. Tipicidad básica de las negociaciones incompatibles (art. 265, primera parte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 a) Carácter del interés privado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 b) Objeto del comportamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 IV. Culpabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 V. Autoría y participación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 VI. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 VII. Penalidad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 VIII. Competencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 Negociaciones incompatibles por equiparación del sujeto activo (art. 265, tercer párrafo). . . . . . . . . . . . . . . . . 464 I. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 III. Sujetos activos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 1. Árbitros y amigables componedores. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 IV. Remisión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 CAPÍTULO IX EXACCIONES ILEGALES I. Consideraciones previas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 II. Antecedentes legislativos nacionales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471 III. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 725 IV. Discusión de la doctrina sobre la diferencia entre el delito de exacción ilegal y la concusión . . . . . . . . . . . . . . 476 1. Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 2. La doctrina argentina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478 V. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486 1. Acciones típicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486 2. Carácter indebido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 3. Abuso del cargo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490 4. Objetos de la exacción. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 5. El tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492 VI. Autoría y participación delictiva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 VII. Sujeto pasivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494 VIII. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 IX. Penalidad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 Exacción agravada por el medio empleado (art. 267, Cód. Pen.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 I. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 1. Intimidación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 2. El engaño . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497 Exacción agravada por el destino de lo recibido (art. 268, Cód. Pen.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497 II. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 III. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 V. Diferencia con otras figuras legales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 1. Hurto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 2. Extorsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 CAPÍTULO IX BIS ENRIQUECIMIENTO ILÍCITO DE FUNCIONARIOS Y EMPLEADOS Las reformas de las leyes 16.648, 25.188 y 27.401 y el origen de las figuras penales de este capítulo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 726 Utilización con fines de lucro de informaciones o datos reservados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 II. El bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 III. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 1. El elemento normativo informaciones o datos de carácter reservado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 2. El elemento normativo del tipo en razón de su cargo . . . . . 511 IV. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 1. El dolo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 2. El error . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 3. El elemento subjetivo ánimo de lucro . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516 V. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518 VI. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519 VII. La pena de multa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520 Enriquecimiento ilícito de funcionario o empleado público. . . . . . 520 I. La constitucionalidad de la figura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521 II. Análisis del delito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 1. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533 b) El enriquecimiento. Los requisitos de su magnitud y ubicación temporal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 c) El requerimiento y la autoridad competente para efectuarlo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539 d) El contenido de la prueba y su secreto . . . . . . . . . . . . . . . . 542 e) El sujeto activo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 f) Participación criminal. La persona interpuesta. . . . . . . . . . . 543 g) Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545 4. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 5. Culpabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547 Omisión maliciosa de presentar declaración jurada patrimonial y falsedad u omisión de los datos en ella insertados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547 I. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548 727 II. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548 1. Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548 2. El plazo para la presentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 3. Sujetos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550 III. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552 CAPÍTULO X PREVARICATO I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 a) Prevaricato de derecho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556 b) Prevaricato de hecho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559 b.1) Agravante. Sentencia condenatoria en causa criminal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560 b.2) Autor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560 c) Prevaricato de personas equiparadas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561 IV. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562 Prisión preventiva ilegal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 b) Autor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 IV. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566 Prevaricato de los abogados y otros profesionales. . . . . . . . . . . . 566 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567 II. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568 728 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568 b) Autores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570 IV. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 Prevaricato de otros auxiliares de la justicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 III. Autores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572 CAPÍTULO XI DENEGACIÓN Y RETARDO DE JUSTICIA I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573 II. Bien jurídico tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574 III. Tipicidad. Casos contemplados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575 1. Denegación de justicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575 a) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575 a.1) Acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575 a.2) Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 b) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 c) Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 2. Retardo de justicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 a) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 a.1) Comportamiento típico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 a.2) Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 b) Elemento subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 c) Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 Incumplimiento de la obligación de promover la represión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 729 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 b) Sujeto activo. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 V. Prueba del inconveniente insuperable. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 CAPÍTULO XII FALSO TESTIMONIO I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 III. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588 1. Autoridad competente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589 2. La promesa de decir verdad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590 IV. Autores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 1. Personas enumeradas por la ley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592 a) Testigos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592 b) Peritos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594 c) Intérpretes y traductores. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594 V. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595 VI. Consumación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595 VII. Tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596 VIII. Agravantes. Falso testimonio en causa criminal . . . . . . . . . . . . . . . 597 Falso testimonio agravado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598 II. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598 CAPÍTULO XIII EL DELITO DE ENCUBRIMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 I. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602 730 II. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603 1. Antecedentes nacionales. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603 2. Derecho Comparado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609 III. Bien jurídico protegido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610 IV. Presupuestos del delito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614 1. El delito antecedente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614 2. Ausencia de participación en el delito anterior . . . . . . . . . . . . . 621 V. Favorecimiento personal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623 a) Favorecimiento a través de ayuda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626 3. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628 4. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629 VI. Favorecimiento real . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630 1. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631 a) Las acciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631 b) Objetos sobre los que recae la acción . . . . . . . . . . . . . . . . . 633 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 4. Culpabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636 5. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 6. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 VII. Receptación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638 1. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639 a) Las acciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639 b) Objeto de las acciones en general. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641 c) Otros problemas del tipo penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 3. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643 4. Culpabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 5. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 6. Concurso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650 7. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650 VIII. Favorecimiento personal a través de la omisión de denuncia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650 1. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651 731 2. La anterior doctrina sobre el tema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651 3. El texto actual. Tipo objetivo. Problemas de autoría . . . . . . . . 653 4. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654 5. Consumación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654 6. Autoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 IX. La ayuda a asegurar el producto o provecho del delito . . . . . . . . . 655 1. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 2. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 X. Receptación de cosas de procedencia sospechosa . . . . . . . . . . . . . . 656 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656 a) La denominada receptación sospechosa en los antecedentes parlamentarios de la ley 25.246 . . . . . . . . 656 b) La ley 25.815 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658 b.1) Opinión de la doctrina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658 b.2) Nuestra opinión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658 c) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660 XI. Las agravantes del delito de encubrimiento. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660 1. El inciso 3.a. Relación con el delito anterior especialmente grave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660 2. El inciso 3.b. El ánimo de lucro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662 3. El inciso 3.c. Agravante por habitualidad . . . . . . . . . . . . . . . . . 665 4. El inciso 3.d. Agravante por calidad del autor . . . . . . . . . . . . . 667 5. Las normas generales de las agravantes (art. 277, inc. 3º, último párrafo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667 XII. Exención de pena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668 1. Generalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668 2. La excusa absolutoria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669 3. Antecedentes legislativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670 4. Análisis de la excusa absolutoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671 5. Alcance de la eximente. Sujetos comprendidos. . . . . . . . . . . . . 672 a) Análisis general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672 b) Las personas en particular comprendidas . . . . . . . . . . . . . . . 672 c) Excepciones. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676 XIII. La reforma de la ley 25.890 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676 1. Antecedentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677 2. Análisis dogmático de los tipos penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679 732 XIV. Lavado de activo de origen delictivo; reciclaje o el llamado blanqueo de capitales . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681 CAPÍTULO XIV EVASIÓN Y QUEBRANTAMIENTO DE PENA Evasión. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683 II. Bien tutelado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686 a.1) La fuerza en las cosas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687 a.2) La violencia en las personas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687 a.3) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692 Favorecimiento y producción negligente de evasión. . . . . . . . . . . 693 I. Antecedentes históricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694 III. Favorecimiento de evasión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695 1. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695 a) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695 a.1) Acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695 a.2) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696 b) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 2. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 IV. El favorecimiento culposo de evasión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698 1. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698 a) Tipo objetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698 a.1) Acción típica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698 a.2) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 b) Tipo subjetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701 2. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702 733 Quebrantamiento de inhabilitación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 I. Antecedentes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 II. Bien jurídico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 III. Tipicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704 1. Tipo objetivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704 a) Acción típica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704 b) Sujetos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706 2. Tipo subjetivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707 IV. Consumación y tentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708 V. Antijuridicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709 VI. La pena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709